Planowanie bezpiecznej i efektywnej eksploatacji urządzeń grzewczych zaczyna się od regularnego serwisu oraz czyszczenie komina zgodnie z przepisami. Pytanie o częstotliwość wraca co sezon grzewczy, a odpowiedź zależy od rodzaju paliwa, typu przewodu (dymowy, spalinowy, wentylacyjny) oraz miejsca użytkowania. Poniżej zebraliśmy najważniejsze zasady i dobre praktyki, zweryfikowane w obowiązujących przepisach i zaleceniach instytucji publicznych. Znajdziesz też praktyczne wskazówki, czym czyścić komin ceramiczny, jak bezpiecznie usuwać sadzę i na co zwrócić uwagę, aby ograniczyć ryzyko pożaru sadzy oraz zatrucia tlenkiem węgla.

Jak często czyścić komin przy ogrzewaniu gazowym?

W domach, gdzie głównym źródłem ciepła jest kocioł gazowy, przewód spalinowy należy czyścić co najmniej raz na 6 miesięcy. Taką częstotliwość określa §34 rozporządzenia MSWiA w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków - dla palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym przewidziano minimum dwa czyszczenia w roku. Dodatkowo raz w roku trzeba wykonać okresową kontrolę przewodów kominowych i instalacji gazowej na podstawie art. 62 Prawa budowlanego. W praktyce dobrym momentem na serwis jest początek i koniec sezonu grzewczego - łącząc przegląd urządzenia z czyszczeniem przewodu ograniczysz ryzyko usterek i podniesiesz sprawność całego układu. [Źródła: §34 rozporządzenia - opracowania LexLege/ArsLege; GUNB o kontrolach; Infor - omówienie obowiązków.]

Podstawa prawna i omówienia: §34 rozporządzenia MSWiA (co 6 miesięcy dla gazu) oraz obowiązek rocznej kontroli z art. 62 Prawa budowlanego. 

Czyszczenie kominów dymowych

Dla urządzeń na paliwo stałe (kominki, piece na drewno, węgiel, pellet) czyszczenie kominów dymowych powinno odbywać się co najmniej raz na 3 miesiące, czyli cztery razy w roku. Krótsze interwały - a nawet comiesięczne czyszczenie - mogą być wymagane w obiektach gastronomicznych lub przy intensywnej eksploatacji. Te wymagania, również zapisane w §34 rozporządzenia MSWiA, mają realne uzasadnienie: sadza i smoła z niepełnego spalania zawężają przekrój przewodu, podnoszą ryzyko cofania spalin oraz gwałtownych pożarów sadzy, które mogą osiągać temperatury rzędu kilkuset, a nawet ponad tysiąca stopni Celsjusza. Regularne usuwanie zanieczyszczeń oraz kontrola szczelności przewodu to najskuteczniejsza profilaktyka.

Czyszczenie przewodów wentylacyjnych

Wentylacja to równorzędny filar bezpieczeństwa - dba o dopływ świeżego powietrza i bezpieczne rozcieńczanie produktów spalania. Zgodnie z przepisami czyszczenie przewodów wentylacyjnych wykonuje się co najmniej raz w roku, chyba że warunki użytkowe uzasadniają częstsze działania (np. duże zapylenie, kuchnie zbiorowego żywienia). W praktyce warto skoordynować przegląd przewodów wentylacyjnych z coroczną kontrolą kominiarską i przeglądem instalacji gazowej, aby mieć pełny obraz stanu bezpieczeństwa w budynku. 

Czyszczenie komina przepisy i normy

Kluczowym dokumentem regulującym częstotliwość czyszczeń jest §34 rozporządzenia MSWiA z 7 czerwca 2010 r.: 

  • dla paliw stałych - co 3 miesiące, 
  • dla gazu i paliw ciekłych - co 6 miesięcy, 
  • przewody wentylacyjne - co najmniej raz do roku. 

Czynności te powinna wykonywać osoba z kwalifikacjami kominiarskimi, z wyjątkiem usuwania zanieczyszczeń w budynkach jednorodzinnych, zagrodowych i letniskowych - tam przepisy dopuszczają samodzielne czyszczenie przez właściciela, ale coroczna kontrola przewodów pozostaje obowiązkowa i musi być wykonana przez uprawnionego specjalistę. Na stronach GUNB znajdziesz przypomnienie o rocznych kontrolach oraz konieczności zapewnienia dostępu do czyszczeń.

Czym czyścić komin ceramiczny?

Nowoczesne kominy ceramiczne - np. PLEWA UNI FU, PLEWA UNI LAS czy PLEWA Uni Therm - mają gładkie, glazurowane ceramiczne wkłady, które ograniczają osadzanie się sadzy, ale wymagają właściwych narzędzi. Czym czyścić komin ceramiczny? Najbezpieczniej używać szczotek z tworzyw syntetycznych (nylon, polipropylen) na elastycznych prętach, aby nie porysować powierzchni wkładu. Stalowe szczotki i twarde łańcuchy rezerwuj do udrażniania przewodów silnie zasmolonych i zawsze stosuj je z wyczuciem. Pamiętaj o kontroli i czyszczeniu wyczystki oraz o drożnym syfonie kondensatu w systemach pracy mokrej. 

Jak wyczyścić komin z sadzy?

Usuwanie sadzy rozpoczynaj od zabezpieczenia pomieszczeń, odłączenia urządzenia grzewczego i sprawdzenia drożności przewodu od wyczystki po wylot. Mechaniczne szczotkowanie prowadź z góry lub z dołu - ważne, by na koniec opróżnić wyczystkę i ocenić stan przewodu kamerą inspekcyjną (jeśli jest dostęp). Pamiętaj, że pożar sadzy to realne zagrożenie - PSP wskazuje, że może on uszkodzić komin, doprowadzić do rozszczelnienia, a nawet pożaru całego budynku. W razie zapalenia się sadzy natychmiast wezwij straż pożarną, wygaszaj palenisko, odetnij dopływ powietrza i nie wlewaj do komina wody, bo gwałtowna para może rozerwać przewód. Po takim zdarzeniu konieczna jest kontrola kominiarska przed ponownym rozruchem instalacji. 

Jak czyścić komin centralne ogrzewanie?

Hasło jak czyścić komin centralne ogrzewanie najczęściej dotyczy przewodów od kotłów na paliwo stałe lub gazowego źródła ciepła z zamkniętą komorą spalania. W pierwszym przypadku trzymaj się kwartalnego harmonogramu czyszczeń i każdorazowo usuwaj osady z wyczystki - to one najczęściej zapychają kolana i trójniki przy kotłach. Przy kotłach gazowych pamiętaj, że wiele układów ma współosiowe przewody powietrzno‑spalinowe; ich serwis warto łączyć z przeglądem kotła, sprawdzeniem szczelności oraz drożności odprowadzenia kondensatu. Niezależnie od paliwa, coroczna kontrola uprawnioną osobą pozostaje wymagana. 

Przegląd a czyszczenie - co, kiedy i kto może wykonać?

Właściciel lub zarządca ma dwa równoległe obowiązki: (1) zapewnić czyszczenie z częstotliwością z §34 rozporządzenia MSWiA oraz (2) zorganizować coroczną kontrolę przewodów kominowych i instalacji gazowej zgodnie z art. 62 Prawa budowlanego. Co do zasady, czyszczenia i kontrole wykonują osoby z kwalifikacjami kominiarskimi lub odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi. Wyjątek: w budynkach jednorodzinnych, zagrodowych i letniskowych samo usuwanie zanieczyszczeń można wykonać samodzielnie, lecz kontrola okresowa musi pozostać w rękach fachowców. Dokumenty z przeglądów oraz potwierdzenia czyszczeń warto archiwizować - są wymagane choćby przy ubezpieczeniach czy odbiorach. 

Akcesoria i produkty wspierające serwis

Dobrze dobrane elementy ułatwiają regularny serwis i poprawiają bezpieczeństwo. Do systemów ceramicznych PLEWA - takich jak PLEWA UNI FE, PLEWA UniTherm czy kompaktowy PLEWA UNI LAS plus - dobierzesz akcesoria: trójniki z króćcem wyczystkowym, drzwiczki rewizyjne, nasady wspomagające ciąg oraz neutralizatory kondensatu do kotłów niskotemperaturowych. Warto rozważyć montaż czujników tlenku węgla oraz dymu, a na dachu - stopni i ław kominiarskich zapewniających bezpieczny dostęp. Takie wyposażenie nie zwalnia z obowiązków ustawowych, ale realnie skraca czas czyszczenia i ogranicza ryzyko uszkodzeń podczas prac serwisowych.

Check‑lista przed sezonem grzewczym

  1. Zamów coroczną kontrolę przewodów kominowych i instalacji gazowej; 
  2. Zaplanuj harmonogram czyszczeń na cały rok zgodny z rodzajem paliwa;
  3. Sprawdź dostęp do wyczystki, włazy, ławy kominiarskie; 
  4. Oceń stan uszczelnień i odprowadzenia kondensatu;
  5. Wyposaż się w odpowiednie szczotki (nylon do ceramiki), odkurzacz kominiarski i środki ochrony osobistej; 
  6. Po każdym czyszczeniu opróżnij wyczystkę i udokumentuj wykonane czynności; 
  7. W razie przykrego zapachu spalin lub słabego ciągu – przerwij eksploatację i wezwij fachowca.

Podsumowanie

Częstotliwość czyszczeń wynika wprost z przepisów: dla paliw stałych - co 3 miesiące, dla gazu i paliw ciekłych - co 6 miesięcy, a przewody wentylacyjne - co najmniej raz do roku. Każdy budynek wymaga też rocznego przeglądu przewodów i instalacji. Regularne czyszczenie i dokumentowanie prac to nie biurokracja, lecz realna ochrona przed pożarami sadzy i zatruciem tlenkiem węgla. Trzymając się harmonogramu i korzystając z właściwych narzędzi oraz systemów - np. ceramicznych rozwiązań PLEWA z wygodnymi i gazoszczelnymi wyczystkami - zadbasz o bezpieczeństwo domowników i stabilną, oszczędną pracę instalacji przez cały sezon.